نفتی ها /در حاشیه نخست این هفته «نفتی‌ها»، به یکی از صریح‌ترین و شاید بی‌پرده‌ترین اظهارات رئیس‌جمهور جدید می‌پردازیم؛ جایی که مسعود پزشکیان با نگاهی شفاف و واقع‌گرایانه، گازرسانی‌های بی‌رویه و بدون پشتوانه کارشناسی در دهه‌های اخیر را از عوامل اصلی بحران انرژی در کشور معرفی کرد.

مسعود پزشکیان، با انتقاد از گازرسانی‌های غیراصولی به اقصی‌نقاط سرزمین ایران، این موضوع را یکی از عوامل مهم در ناترازی انرژی دانست. رئیس‌جمهور لوله‌های گازی که به همه روستاها کشیده شده را نهضتی بدون پشتوانه می‌داند که چیزی جز شرمندگی برای دولت ندارد؛ چراکه گاز چندانی در لوله‌ها یست.

این موضع رئیس‌جمهور، دقیقاً همان چیزی است که بسیاری از سیاست‌مداران سطح بالای کشور به آن واقف هستند؛ ولی کسی شهامت ابرازش را ندارد. شاید بتوان پزشکیان را باید تنها رئیس‌جمهوری قلمداد کرد که بدون هیچ واهمه‌ای، نسبت به بی‌برنامگی گازرسانی به سراسر ایران این‌گونه لب به انتقاد می‌گشاید.

رئیس‌جمهوری که میراث‌دار انواع‌واقسام ناترازی‌های مختلف در بخش انرژی است و حالا رسانه و شبه رسانه‌های منتقد دولت، همه آن چیزی را که باید از دولت‌های قبل طلب می‌کردند، از او می‌خواهند.

اشاره درست پزشکیان به لوله‌کشی گازی بدون پشتوانه کارشناسی، در شرایطی مطرح شده که به نظر می‌رسد برای غلبه بر مشکلات موجود، برای یک‌بار هم که شده باید با مردم صادق بود و بدون هیچ ترسی، همه چیز را روشن کرد. مردم باید بدانند که مسابقه دولت‌ها در گازکشی به روستاهای دورافتاده‌ای که نیاز به گاز نداشتند، چگونه کمر گاز را خم کرد، مردم باید به این مهم واقف باشند که سیاست تأمین خوراک نیروگاه‌ها و احدهای صنعتی به گاز طبیعی، چطور چنین سونامی ویرانگری را ساخته است.

برای درک این مهم، بهتر است به چند عدد مهم توجه کنیم؛ اعدادی که عمق اشتباهات راهبردی دولت‌های گذشته را به‌خوبی نشان می‌دهد.  وابستگی سبد انرژی ایران به گاز طبیعی به ۷۵ درصد رسیده؛ مصرف گاز طی ۱۳ سال گذشته از ۱۳۵ میلیارد مترمکعب در سال، به بیش از ۲۵۰ میلیارد مترمکعب در سال افزایش‌یافته؛ یعنی بیش از ۶۵ درصد!

میزان وابستگی نیروگاه‌های ایران به گاز بیش از ۸۰ درصد است که متوسط این رقم در جهان، حدود ۴۰ درصد است؛ بخش‌های صنعتی و پتروشیمی ایران هم به همین وضعیت دچار هستند به‌طوری که بر اساس گزارش سالانه صنعت پتروشیمی، حدود ۷۰ درصد خوراک این صنعت از طریق گاز تأمین می‌شود.

همین اعداد به‌خوبی نشان می‌دهد، کسانی که برای استفاده از گاز برای توسعه مصارف تجاری، صنعتی و نیروگاهی برنامه‌ریزی کرده‌اند، توجهی به امکان کاهش تولید نداشته‌اند و با این ذهنیت که گاز به‌وفور وجود دارد، گاز را بدون توجه به محدودیت‌های مخزنی، در اختیار بخش‌های مختلف قرار داده و مصیبت بزرگی را به سبد انرژی تحمیل کردند.

پزشکیان درست می‌گوید، ما گاز را بی‌حساب به همه‌جا رساندیم، گازی که با روند موجود تا ۱۰ سال دیگر به حجم امروزی‌اش در دسترس نخواهد بود به‌ویژه که تحریم، این روند رو به نابودی را سرعت داده است./میز نفت

دومین حاشبه هم در دومین حاشیه این هفته، نگاهی داریم به تازه‌ترین اقدام وزارت خزانه‌داری آمریکا که در چهاردهمین دور از تحریم‌های نفتی، شدیدترین و گسترده‌ترین بسته محدودیت‌ها را علیه زنجیره صادرات نفت ایران و روسیه اعمال کرده است.

بر اساس بیانیه رسمی خزانه‌داری آمریکا، این دور از تحریم‌ها ۱۱۵ هدف را در ۱۷ کشور شامل می‌شود؛ از جمله ۱۲ فرد، ۱۵ شرکت، ۵۲ کشتی و ۵۳ نهاد فعال در حوزه تجارت نفت. تمرکز اصلی این بسته، شبکه کشتیرانی و لجستیک صادرات نفت ایران است که در سال‌های اخیر تلاش کرده بود با روش‌های دور زدن تحریم، بخشی از صادرات را حفظ کند.

نکته قابل توجه در این دور، هم‌زمانی تحریم‌ها علیه ایران و روسیه است؛ اقدامی که نشان می‌دهد واشنگتن به‌دنبال کنترل شبکه‌های مشترک یا هم‌پوشان در حوزه انرژی است و می‌کوشد هم‌زمان دو مسیر اصلی تأمین نفت بازارهای غیرغربی را هدف قرار دهد.

این تحریم‌ها در حالی اعلام شده‌اند که با وجود فشارهای حداکثری در سال‌های گذشته، صادرات نفت ایران به‌طور غیررسمی به مرزهای بالای یک میلیون و پانصد هزار بشکه در روز رسیده بود و بخش عمده‌ای از آن به چین و برخی بازارهای آسیایی منتقل می‌شد. حالا، آمریکا با هدف ضربه زدن به همین مسیرها، حلقه تحریم‌ها را به محدوده لجستیک و حمل‌ونقل نفت گسترش داده است؛ جایی که شرکت‌های واسطه، نفتکش‌ها و بنادر در اولویت قرار دارند.

در چنین شرایطی، مدیریت صادرات نفت ایران در برابر این سطح از محدودیت نیازمند بازتعریف مسیرهای فروش، تقویت پوشش‌های بیمه‌ای جایگزین، و افزایش شفافیت در زنجیره داخلی نفت است؛ موضوعی که چالش‌برانگیزتر از همیشه به نظر می‌رسد.

در سومین حاشیه این هفته، به تذکر مهم یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی می‌پردازیم که نسبت به رشد بی‌رویه واردات بنزین و گازوئیل و نقش کارت‌های سوخت در قاچاق سوخت هشدار داده است.

مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان، در جلسه مجلس ضمن انتقاد از واردات چند میلیارد دلاری بنزین و گازوئیل در سال جاری، این موضوع را برابر با هزینه ساخت ۴۰۰ کیلومتر قطار سریع‌السیر خواند؛ رقمی که نشان از هدررفت منابع ملی دارد. وی پرسید چرا در شرایط حساس اقتصادی و تحریمی، کشور این حجم سوخت وارد می‌کند و چه زمانی قرار است برای این معضل چاره‌اندیشی شود؟

طغیانی همچنین به موضوع کارت‌های سوخت اشاره کرد که قرار بود جایگزین کارت‌های بانکی شوند اما اکنون ۴۰ درصد از سوخت‌گیری‌ها با کارت جایگاه انجام می‌شود و این روند به گفته وی، زمینه‌ساز قاچاق گسترده سوخت شده است. او تأکید کرد که تأخیر در اجرای قانون و ضعف نظارتی دولت، امکان سوءاستفاده و خروج غیرقانونی سوخت را فراهم کرده است.

این انتقاد نماینده مجلس به‌روشنی نشان می‌دهد که رفع مشکلات زیرساختی سامانه سوخت و مدیریت واردات سوخت، از اولویت‌های فوری برای کنترل بحران انرژی در کشور است./ایسنا

“لازم به ذکر است درج اخبار حواشی هفتگی حوزه نفت و انرژی در این بخش به منزله تایید آنها نیست و سایت تحلیلی خبری نفتی‌ها صرفا گردآورنده اخبار در این بخش خبری می‌باشد.”